21 Nisan 2010 Çarşamba

Bulaşıcı Hastalıklarının Tedavisi ve Çeşitleri

21 Nisan 2010 Çarşamba |
Kuluçka Süresi
Hastalık yapan mikroorganizma vücuda girer giremez hastalık görülmez. Hastalık yapan mikroorganizma, vücuda girdikten sonra üremeye başlar. Ancak hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için belli bir zamanın geçmesi gerekir. Mikrobun vücuda girdikten sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına kadar geçen süreye kuluçka süresi denir.Her hastalıkta kuluçka süresi farklıdır. Bu farklılığın nedeni hastalık etkeni olan mikrobun çeşididir. Bu süre kolerada birkaç saat, kuduzda bir hafta ile iki sene arasında değişebilir. Ancak genellikle 20-60 gündür. Cüzzam da 2-20 yıl, su çiçeğinde 1-3 hafta kızamıkçıkta 1-3 hafta gibi bir zamandır.

d. Bulaşma Süresi
Enfeksiyon etkeninin enfekte olmuş canlıdan (konakçıdan) bir diğerine bulaşabilme süresine bulaşma süresi denir.

Hastalığın yaygınlaşmaması için bulaşma süresince hasta olan kişinin sağlam olan kişilerle temasta bulunmaması gerekmektedir. Diğer bir ifadeyle bulaşma süresi boyunca hastalık ziyareti yapılmaması gerekmektedir. Bu kuralı, toplum sağlığını koruma adına uygulamaya çalışmalıyız.

e. Salgın Hastalık
Bir hastalığın belirli bir coğrafik bölgede ya da toplumda diğer hastalıklardan daha yüksek oranda görülmesine endemi denir. Örnek olarak Türkiye'de Karadeniz Bölgesinde görülen guatr hastalığı verilebilir. Yine ülkemizde tifo, dizanteri, menenjit, sarılık, kuduz gibi bazı bulaşıcı hastalıklar da endemi olarak görülmektedir.
Epidemi yani salgın ise bir bölgede ya da toplumda hastalığın beklenenden çok daha fazla görülmesidir. Olumsuz çevre şartları epidemi oluşumuna neden olur.
Patlayıcı Epidemiler: Örneğin çevre koşullarının birden bozulmasına bağlı olarak aniden ortaya çıkan kolera gibi.

Bulaşıcı epidemiler: Örneğin hava ve temas yoluyla bulaşan kızamık gibi. Burada bulaşma yavaş yavaş olur ve hasta sayısı da bulaşma hızına bağlı olarak artar.

f. Bulaşıcı Hastalık Zinciri
Bulaşıcı hastalıklarda; enfeksiyon kaynağı, sağlam kişi (konak) ve bulaşma yolu denilen birbiriyle sürekli etkileşim hâlinde olan üç etken yer almaktadır. Bu üç etkenin birbiri arasında oluşturduğu etkileşim süreklidir. Bu etkileşim ve sürekliliği bulaşıcı hastalık zincirini oluşturur. Ancak bu etkenlerden birinin akışı bozması bulaşıcı hastalık zincirini bozar.
Enfeksiyon kaynağı; enfeksiyon etkeni olan virüs, bakteri, mantar gibi canlıların yaşamını sürdürebilmek için bağımlı olduğu ve aynı zamanda çoğaldığı çeşitli hayvan, insan, toprak vb.'dir. Her hastalığın kaynağı farklıdır. Örneğin grip ve kabakulakta enfeksiyon kaynağı insanken, brusella ve şarbonda enfeksiyon kaynağı hayvan, tetanos da topraktır.

Sağlam kişi, henüz hastalık etkeniyle karşılaşmamış kişidir.
Bulaşma yolu her hastalığa göre değişmektedir. Bunlar hava, toz, eşya, vektörler olabilir. Her hastalığın enfeksiyon etkeninin ve bulaşma yolunun bilinmesi bulaşıcı hastalık zincirinin çözülmesini sağlar. Bu zincirin çözülmesi bulaşıcı olan hastalığın toplumun bir çok kesimine yayılmadan önlenmesini sağlar.

g. Bulaşma Yolu
Bulaşma yolu, hastalık etkeninin "enfeksiyon kaynağından duyarlı kişi veya sağlam kişiye nasıl bulaştığını gösteren yoldur. Bulaşma yolu; doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki çeşittir.

Doğrudan bulaşma yolu enfeksiyon etkeninin (virüs, bakteri vb.) hiçbir ara bulaşma yolu olmadan kaynaktan konağa geçmesidir. Öpüşme, cinsel ilişki, kan nakli bu bulaşma yoluna örnek olarak verilebilir. Damlacık yoluyla bulaşma da bir tür doğrudan bulaşma yoludur. Öksürük ya da hapşırıkla yayılan damlacıklar damlacık yoluyla yayılmaya örnektir. Doğrudan bulaşmaya örnek hastalık olarak AİDS, bel soğukluğu, frengi, hepatit B, grip, kasık biti verilebilir.

Dolaylı bulaşma yolu ise enfeksiyon etkeninin araç, vektör, hava ya da su yolu ile konağa taşınmasıdır. Canlı olmayan oyuncak, yatak örtüsü, cerrahi aletler, bozulmuş gıdalar vb. dolaylı bulaşmaya neden olan araçlardandır. Hastalık etkenlerini taşıyan vektörler (bazı eklembacaklılar, kemirgenler vb.) de dolaylı bulaşma yoluna örnektir. Kızamık, çocuk felci, kolera, sıtma, veba vb. hastalılar dolaylı bulaşma yoluyla bulaşan hastalılara örnektir.

3. Bulaşıcı Hastalıklardan Korunmanın Yolları
Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için üç ayrı önlem alınmaktadır. Çünkü bulaşıcı hastalıklarda üç ayrı etken vardır.

a. Kaynağa Yönelik Önlemler
Kaynak bilindiği gibi hastalık etkenini taşıyan canlı ve cansız varlıklardır. Bulaşıcı hastalıklardan korunurken hastalığın kaynağı doğru tespit edilerek kaynağa yönelik önlemler alınmaktadır. Kızamık hastalığının kaynağı insandır. Hastalığın erken teşhis edilmesi ya da hasta kişinin diğerleriyle temasının kesilmesi suretiyle diğer insanlara hastalığın bulaşması önlenmiş olur.

Dizanteride bulaşıcı bir hastalık olup bulaşma yollarından biride sudur. Bu hastalığın yayılmasının önlenmesi için şehir su depolarındaki suların arıtılarak halka dağıtımının yapılması alınacak önlemlerden biridir.

b. Bulaşma Yollarına Yönelik Önlemler

Daha önce belirttiğimiz gibi bulaşıcı hastalıkların bulaşma yolları doğrudan ve dolaylı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Doğrudan bulaşma yollarına ait önlemler hastalıklara özeldir. Örneğin kan yoluyla bulaşan hastalıklarda (AİDS, hepatit B gibi) hasta kanıyla temas etmemek, kullanılan araç gereçlerin temiz olmasına dikkat etmek gerekir.

Cinsel yolla bulaşan bel soğukluğu gibi hastalıklarda, hasta olduğu düşünülen kişilerle cinsel temasta bulunmamak ya da prezervatif gibi güvenli önlemler almak gerekir. Yine öksürük, hapşırık vb. damlacık enfeksiyonu yoluyla bulaşan hastalıklarda kişiler hastayla aynı ortamda bulunmamalıdır.

Dolaylı bulaşma yoluyla yayılan hastalıklara karşı önlemler faktörler, eşyalar, hava ve su yoluna yönelik olarak alınmalıdır. Hastaların kullandığı eşyalar kullanılmamalı, hastanın yanında durulmamak ve bulunduğu oda sürekli havalandırılmalıdır. Kullanılan suların temiz olmasına ya da temizliğinin sağlanmasına özen gösterilmelidir. Hastalığı taşıyan vektörlerle de mücadele edilmesine ilişkin çalışmalar yetkililerce yapılmalıdır.

c. Sağlam Kişiye Yönelik Önlemler
Bulaşıcı hastalıkların yayılmasında üçüncü etken sağlam kişilerdir. Sağlam kişinin hastalıklardan korunması için alınacak önlemler; bağışıklama (aşılama), ilaçla koruma, erken tam, beslenme, aile planlaması, kişisel temizlik ve sağlık eğitimiyle ilgili bilgi vermekten oluşmaktadır.

Bağışıklama diğer ifadeyle aşılama sağlam kişiyi hastalıklardan korumanın en iyi yoludur.
Hastalanma ihtimali olan kişilerde koruyucu ilaç kullanımı sağlanarak bulaşıcı hastalıklardan koruma sağlanabilir.
Beslenme vücudun direncini artırır. Bu nedenle kişilerin beslenmesine dikkat etmeleri gerekir. Böylece hastalıklara karşı dirençli olur ve hastalığın yayılması önlenmiş olur.

Aile planlamasının önemini anne ve babalara kavratabilmek için bakabilecekleri kadar çocuk dünyaya getirmeleri gerektikleri anlatılır. Bakabilecekleri kadar çocuk dünyaya getiren ailelerde hem annenin sağlığı korunmuş olur hem de çocukların bakımı ekonomik ve sosyal yönden en iyi koşullarda gerçekleştirilir. Bu da bireylerin hastalıklara yakalanmasını önlemeye yardımcı olur.

Erken tani, hastalıkların yayılmasını önleyerek tedavilerinin daha kolay yapılmasını sağlayacaktır. Sağlam kişiye yönelik alınacak önlemlerden sağlık eğitiminde ise kişiler hastalıklarla ilgili bilgilendirilirler. Konu hakkında bilgi sahibi olan kişi böyle bir durum karşısında ne yapması gerektiğini ve hastalık belirtilerini öğrenmiş olur. Bu eğitimler radyo, televizyon, iş yerleri ve okullarda yapılmaktadır.

Doğal afetler sonucunda o bölgede bulaşıcı hastalıkların çıkmaması afetzedelere yapılacak hizmetlerle doğru orantılıdır. Afetzedelerin sağlık, beslenme, barınma sorunları çözüldüğü takdirde oluşabilecek bulaşıcı hastalıklar önlenmiş olur.


Related Posts



0 yorum:

Yorum Gönder



sağlık Site istatistikleri
 
Sağlık ve Diyet